रियाद । साउदी अरेबियाले चुपचाप आफ्नो एक मात्र मदिरा बिक्री केन्द्रमा पहुँच विस्तार गरेको छ । यस निर्णयसँगै अब धनी गैर–मुस्लिम विदेशी बासिन्दाहरूले पनि मदिरा किन्न पाउने भएका छन् । यो कदमलाई एक समय अत्यन्त रूढीवादी मानिएको राज्यले अपनाइरहेको उदारीकरण नीतिको पछिल्लो चरणका रूपमा हेरिएको छ ।
यस विषयमा कुनै औपचारिक घोषणा गरिएको छैन । तर जानकारी बाहिरिएसँगै राजधानी रियादको डिप्लोमेटिक क्वार्टरमा रहेको विवेकपूर्ण र अचिह्नित स्टोर बाहिर कार र मानिसहरूको लामो लाइन देखिन थालेको छ । यो स्टोर सन् २०२४ जनवरीमा गैर-मुस्लिम कूटनीतिज्ञहरूका लागि मात्र खोलिएको थियो । हाल नयाँ नियमअनुसार प्रिमियम रेसिडेन्सी अनुमति प्राप्त गैर-मुस्लिम विदेशीहरूलाई पनि खरिद गर्न अनुमति दिइएको छ । यस्तो रेसिडेन्सी विशेष सीप भएका विज्ञ, लगानीकर्ता तथा उद्यमीहरूलाई प्रदान गरिन्छ ।
इस्लामका सबैभन्दा पवित्र स्थलहरूको घर साउदी अरेबियामा सन् १९५० को दशकदेखि मदिरा पूर्ण रूपमा प्रतिबन्धित छ । उक्त स्टोरलाई राज्यले मदिराको सीमित र नियन्त्रित बिक्री कसरी सम्भव हुन्छ भन्ने सावधानीपूर्वक परीक्षणका रूपमा लिएको विश्लेषकहरूको भनाइ छ ।
साउदी अरबका वास्तविक शासक क्राउन प्रिन्स मोहम्मद बिन सलमान र उनका पिता राजा सलमानको नेतृत्वमा राज्यले पर्यटन प्रवर्द्धन, अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार विस्तार र तेलमा निर्भर अर्थतन्त्र घटाउने उद्देश्यले व्यापक सामाजिक-आर्थिक सुधार अघि बढाइरहेको छ । यसअन्तर्गत चलचित्र हल खोलिएका छन्, महिलालाई गाडी चलाउन अनुमति दिइएको छ र ठुला सङ्गीत महोत्सवहरू आयोजना हुन थालेका छन् । यद्यपि राजनीतिक अभिव्यक्ति र असहमतिको विषयमा राज्य अझै कडा छ, जहाँ कडा सजायसम्मको व्यवस्था छ ।
सामान्य जनताका लागि भने मदिरा अझै प्रतिबन्धित नै छ । उक्त अचिह्नित पसल शुल्क-मुक्त स्टोर जस्तै देखिन्छ र यसको स्वामित्व आधिकारिक रूपमा सार्वजनिक गरिएको छैन । सुरक्षाको व्यवस्था कडा छ । आगन्तुकहरू प्रवेशअघि योग्यता जाँच र सुरक्षा परीक्षणबाट गुज्रनुपर्छ । भित्र मोबाइल फोन र क्यामेरा प्रतिबन्धित छन्, स्मार्ट चश्मासमेत जाँच गरिन्छ ।
एसोसिएटेड प्रेसले पसलबाट निस्किएका केही ग्राहकहरूसँग कुरा गरेको छ । मदिरासँग जोडिएको सामाजिक संवेदनशीलताका कारण उनीहरूले नाम नखुलाउने सर्तमा प्रतिक्रिया दिएका छन् । उनीहरूका अनुसार मूल्यहरू निकै महँगा छन् । कूटनीतिज्ञहरूलाई कर छुट दिइए पनि प्रिमियम रेसिडेन्सी धारकहरूलाई त्यो सुविधा छैन । पसलमा मदिराको सङ्ग्रह तुलनात्मक रूपमा राम्रो भए पनि बियर र वाइनको छनोट केही सीमित रहेको उनीहरूको भनाइ छ ।
प्रिमियम रेसिडेन्सी योजना विश्वव्यापी प्रतिभा र लगानी आकर्षित गर्ने साउदी रणनीतिअन्तर्गत सुरु गरिएको हो । यसका लागि साउदी प्रायोजक आवश्यक पर्दैन र यसले सम्पत्ति किन्न, व्यवसाय सुरु गर्न र परिवारलाई प्रायोजन गर्न पाउने अधिकार दिन्छ, तर उच्च आय वा ठूलो लगानी अनिवार्य छ ।
मदिरा चाहने धेरै साउदी र बासिन्दाहरू छिमेकी बहराइन जाने गर्छन् । त्यहाँ मदिरा कानुनी रूपमा उपलब्ध छ । सप्ताहन्त र बिदामा बहराइन साउदीसहित खाडी क्षेत्रका आगन्तुकले भरिने गर्छ । दुबई जानु अझ महँगो विकल्प मानिन्छ । कतिपयले तस्करी गरिएको महँगो वा जोखिमपूर्ण घरेलु मदिराको सहारा पनि लिन्छन् । यसका विकल्पका रूपमा कतिपय साउदीहरूले मदिरा–रहित पेय पदार्थ रोज्ने गरेका छन्, विशेष गरी ठुला कार्यक्रम र उत्सवहरूमा, जहाँ मदिरा–रहित बियर स्ट्यान्डमा लामो लाइन देखिनु असामान्य छैन ।
इतिहासमा फर्किँदा, साउदी अरबका संस्थापक राजा अब्दुलअजिजले सन् १९५१ मा आफ्ना छोरा राजकुमार मिशारीले नशामा जेद्दामा बेलायती उप-वाणिज्यदूत सिरिल ओसमानलाई गोली हानी हत्या गरेको घटनापछि मदिरा बिक्रीमा पूर्ण प्रतिबन्ध लगाएका थिए ।
