काठमाडौं । इजरायलले गाजाको ५० प्रतिशतभन्दा बढी भागलाई आफ्नो क्षेत्र घोषणा गरेको छ । इजरायली सेना प्रमुख इयाल जामिरले गाजा युद्धविराम योजनामा उल्लेख गरिएको ‘पहेंलो रेखा’ लाई नयाँ सीमाको रूपमा वर्णन गरेका छन् ।
गाजामा तैनाथ सैनिकहरूसँग कुरा गर्दै उनले यो रेखा अब इजरायलको ‘सुरक्षा सीमा’ को रूपमा काम गर्नेछ, र सेना यसबाट पछि नहट्ने बताएका छन् ।
जामिरले इजरायलले आफ्नो अवस्थित सैन्य स्थिति नत्याग्ने र यी स्थितिहरूले इजरायललाई गाजाको आधा भन्दा बढी भाग नियन्त्रण गर्न अनुमति दिएको, जसमा गाजाको अधिकांश खेतीयोग्य जमिन र इजिप्टसँगको रफाह सीमा पार गर्ने क्षेत्र समावेश रहेको छ ।
इजरायली सरकारले सेना प्रमुख जामिरको भनाइमा कुनै टिप्पणी गरेको छैन । एक अधिकारीले केवल इजरायली सेनाहरू सयुद्धविरामका सर्तहरू अनुसार तैनाथ गरिएको बताए र हमासलाई युद्धविराम उल्लङ्घन गरेको आरोप लगाए ।
ट्रम्पको युद्धविराम योजना अन्तर्गत, अमेरिकाले गाजा पट्टीलाई दुई भागमा विभाजन गर्नेछ । यसको लागि दीर्घकालीन योजना बनाइएको छ । एउटा भाग अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा बल (आइएसएफ) र इजरायली सेनाद्वारा नियन्त्रित हुनेछ । यसलाई ग्रिन जोन भनिनेछ ।
प्यालेस्टिनीहरूले बसोबास गर्ने अर्को भागलाई तत्कालका लागि भग्नावशेषमा छोडिनेछ । यसलाई रेड जोन नाम दिइएको छ । रेड जोनमा लगभग सबै प्यालेस्टिनीहरू विस्थापित भएका छन् । यी दुई क्षेत्रहरू बीच ‘पहेंलो रेखा’ कोरिएको छ । हिंसा र आक्रमणका कारण धेरैजसो प्यालेस्टिनीहरूले पहिले नै यी क्षेत्रहरू खाली गरिसकेका छन् । अब, गाजाको पश्चिमी भागमा २० लाखभन्दा बढी मानिसहरू जमिनको सानो पट्टीमा बस्न बाध्य छन् ।
इजरायलले ग्रिन जोन नियन्त्रण गर्नेछ भने प्यालेस्टाइनले रेड जोन नियन्त्रण गर्नेछ । गाजाको पूर्वी भागमा ग्रिन जोन सिर्जना गरिनेछ । इजरायली सेनासँगै विदेशी सेना पनि त्यहाँ तैनाथ गरिनेछ । त्यहाँ पुनर्विकासको काम हुनेछ । संयुक्त राज्य अमेरिकाले यहाँ अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा बलहरूको तैनाथीको लागि संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद्बाट औपचारिक स्वीकृति प्राप्त गर्ने प्रयास गरिरहेको छ ।
योजना अनुसार, सुरुमा यहाँ केही सय सेना तैनाथ गरिनेछ । यो सङ्ख्या पछि २० हजारसम्म बढाउन सकिन्छ । कुनै पनि विदेशी सेनालाई ग्रिन जोन छोड्न अनुमति दिइने छैन ।
प्यालेस्टाइनद्वारा नियन्त्रित पहेँलो रेखाको पश्चिमतिरको क्षेत्रलाई रेड जोन भनिनेछ । यहाँ कुनै पनि पुनर्विकासको अनुमति दिइने छैन । दुई वर्षको युद्धमा यो क्षेत्र सबैभन्दा बढी क्षतिग्रस्त भएको छ, यहाँ लगभग २० लाख जनसङ्ख्या फसेको छ ।
जमिरको भनाइ ट्रम्पको युद्धविराम सम्झौताको विपरीत मानिएको छ, किनकि सम्झौतामा स्पष्ट रूपमा भनिएको छ कि इजरायलले गाजा कब्जा गर्नेछैन न त यसको सिमाना विस्तार गर्नेछ । ट्रम्पको योजना अनुसार, इजरायलले यो क्षेत्र बिस्तारै अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा बलहरूलाई हस्तान्तरण गर्नेछ र अन्ततः गाजाबाट फिर्ता हुनेछ। तर कुनै पनि देश अझै यो सुरक्षा बलमा सामेल हुन इच्छुक छैन, न त यो प्रक्रिया कहिले सुरु हुन्छ भन्ने कुरा स्पष्ट छ ।
यसैबीच, इजरायलले ‘पहेँलो रेखा’ नजिकै नयाँ चौकीहरू स्थापना गरेको छ र यसलाई खतरनाक सीमा घोषणा गरेको छ । सैनिकहरूले रेखा पार गर्ने जो कोहीलाई पनि गोली हान्न सक्ने चेतावनी पनि दिएको छ । केही ठाउँहरूमा, रेखा मूल नक्साभन्दा धेरै टाढा विस्तार गरिएको छ, जसले इजरायलको नियन्त्रणलाई अझ विस्तार गर्दैछ ।
गत महिना पारित संयुक्त राष्ट्र सङ्घको प्रस्तावले गाजामा अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा बल (आइएसएफ) स्थापनालाई अधिकृत गरेको छ । यसको उद्देश्य युद्धविराम लागू गर्न र नागरिकहरूको सुरक्षा गर्न गाजामा अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा बल (आइएसएफ) तैनाथ गर्नु हो । अहिलेसम्म कुनै पनि देशले सेना पठाउन सहमत भएका छैनन् । यद्यपि, ट्रम्प प्रशासनले यसको लागि जोड दिइरहेको छ । संयुक्त राज्य अमेरिका हमासलाई दबाब दिन धेरै देशका सेनाहरू सेनामा सामेल हुन चाहन्छ । यद्यपि, सुरक्षा र राजनीतिक जोखिमका कारण अन्य देशहरू हिचकिचाइरहेका छन् । कुनै पनि देश हमाससँग लड्ने जोखिम लिन चाहँदैन ।
ट्रम्पले अक्टोबर १३ मा इजिप्टको शर्म अल-शेखमा गाजा शान्ति सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए, त्यतिबेला २० भन्दा बढी देशका नेताहरू उपस्थित थिए, तर इजरायल र हमासलाई आमन्त्रित गरिएको थिएन ।
