काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैङ्क (एनआरबी) को पछिल्लो प्रतिवेदनअनुसार वार्षिक उपभोक्ता मूल्य मुद्रास्फीति (सीपीआई) ३.३९ प्रतिशतमा झरेको छ । जुन गत वर्षको ४.६१ प्रतिशतको तुलनामा कम हो । खाद्य तथा पेय र गैर-खाद्य तथा सेवा मूल्य सूचकाङ्कहरूमा कमी आएकोले यो गिरावट देखिएको हो । खाद्य तथा पेय मुद्रास्फीति २.४५ प्रतिशत (गत वर्ष ५.२२ प्रतिशत) र गैर-खाद्य तथा सेवा मुद्रास्फीति ३.९० प्रतिशत (गत वर्ष ४.२० प्रतिशत) रहेको छ ।
प्रमुख मुद्रास्फीति
खाद्य तथा पेय समूहमा, घ्यू र तेलको मूल्य ११.६३ प्रतिशत, फलफूल ९.०७ प्रतिशत, दाल र गेडागुडी ६.५८ प्रतिशत, र गैर-अल्कोहलिक पेय ५.१६ प्रतिशतले बढेको छ । तर, तरकारीको मूल्य ५.२४ प्रतिशत, मसला २.३२ प्रतिशत, र मासु र माछा ०.८९ प्रतिशतले घटेको छ । गैर-खाद्य तथा सेवा समूहमा, विविध वस्तु र सेवाहरूको मूल्य ८.६९ प्रतिशत, लुगा र जुत्ता ७.०१ प्रतिशत, अल्कोहलिक पेय ६.०७ प्रतिशत, घरायसी सामान र उपकरण ५.५९ प्रतिशत, र सुर्तीजन्य उत्पादन ४.८३ प्रतिशतले बढेको छ ।
ग्रामीण क्षेत्रमा मुद्रास्फीति ३.७८ प्रतिशत रहेको छ । शहरी क्षेत्रमा ३.२५ प्रतिशत छ । प्रदेशहरूमा कोशीमा सबैभन्दा उच्च ४.९१ प्रतिशत र बागमतीमा सबैभन्दा कम २.८० प्रतिशत मुद्रास्फीति छ । काठमाडौं उपत्यकामा २.९५ प्रतिशत, तराईमा ३.३१ प्रतिशत, पहाडमा ३.४६ प्रतिशत, र हिमाली क्षेत्रमा ४.४७ प्रतिशत मुद्रास्फीति रहेको छ ।
थोक मूल्य र तलब सूचकाङ्क
थोक मूल्य मुद्रास्फीति (डब्ल्यूपीआई) पनि ४.९४ प्रतिशतबाट घटेर ४.२० प्रतिशतमा आएको छ । उपभोग्य वस्तुहरूको मूल्य ९.८३ प्रतिशतले बढेको छ भने मध्यवर्ती वस्तुहरू १.०८ प्रतिशत र पुँजीगत वस्तुहरू ३.०६ प्रतिशतले बढेका छन् । निर्माण सामग्रीको मूल्य २.५२ प्रतिशतले बढेको छ । २२०८१/८२ को तेस्रो त्रैमासिकमा तलब र ज्याला सूचकाङ्क २.६२ प्रतिशतले बढेको छ । जुन गत वर्ष ५.३४ प्रतिशत थियो । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा यो वृद्धि ८.०८ प्रतिशत रहेको छ ।
बाह्य क्षेत्रको प्रदर्शन
नेपालको बाह्य क्षेत्रले उल्लेखनीय वृद्धि देखाएको छ । वस्तु निर्यात ६५.२ प्रतिशतले बढेर १८८.२० अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । जसमा भारततर्फको निर्यात ९२.६ प्रतिशतले बढेको छ । आयात १२.२ प्रतिशतले बढेर १,३०९.५३ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । जसले व्यापार घाटा ६.४ प्रतिशतले विस्तार भई १,१२१.३४ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । निर्यात-आयात अनुपात ९.८ प्रतिशतबाट सुधार भएर १४.४ प्रतिशत पुगेको छ ।
रेमिट्यान्स, आर्थिक वृद्धिको प्रमुख आधार, १०.० प्रतिशतले बढेर १,१९१.३१ अर्ब रुपैयाँ (अमेरिकी डलरमा ७.३ प्रतिशत) पुगेको छ । भुक्तानी सन्तुलन (बीओपी) ३४६.२३ अर्ब रुपैयाँको अधिशेषमा रहेको छ । कुल विदेशी विनिमय सञ्चिति १७.६३ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ । जुन १७.१ महिनाको वस्तु आयात र १४.२ महिनाको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पर्याप्त छ ।
राजस्व र मौद्रिक विकास
२०८१/८२ को नौ महिनामा सरकारी खर्च ९.८ प्रतिशतले बढेर ९९८.५२ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । भने राजस्व सङ्कलन ११.१ प्रतिशतले बढेर ८३१.४० अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । ब्रोड मनी (एम२) ६.२ प्रतिशतले विस्तार भएको छ । बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाहरू (बीएफआई) मा निक्षेप ५.७ प्रतिशत र निजी क्षेत्रको कर्जा ७.१ प्रतिशतले बढेको छ । औद्योगिक उत्पादनमा ९.६ प्रतिशत, निर्माणमा ११.४ प्रतिशत, र यातायात क्षेत्रमा १०.२ प्रतिशत कर्जा वृद्धि भएको छ ।
