काठमाडौं । बुर्किना फासोका ३७ वर्षीय सैन्य नेता र अन्तरिम राष्ट्रपति इब्राहिम त्राओरे अफ्रिकी महाद्वीपमा पान-अफ्रिकीवाद र साम्राज्यवाद विरोधी भावनाको प्रतीक बनेका छन् । सन् २०२२ मा सैन्य कूपमार्फत सत्ता सम्हालेका त्राओरेले आफ्नो छोटो तर प्रभावशाली नेतृत्वमा बुर्किना फासोलाई आत्मनिर्भरतातर्फ डो¥याउने प्रयास गरेका छन् । उनको विचारधारा र क्रान्तिकारी छविले साउथ अफ्रिकालगायत अफ्रिकी युवाहरूमाझ ठुलो प्रभाव पारिरहेको छ ।
त्राओरेले आफूलाई बुर्किना फासोका क्रान्तिकारी नेता थोमस सान्काराको उत्तराधिकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेका छन् । सान्काराको जस्तै, उनले कृषि आत्मनिर्भरता, स्थानीय उत्पादन, र सामाजिक सुधारलाई प्राथमिकता दिएका छन् । ‘हामीले आफ्नो भूमि र स्रोतको नियन्त्रण आफैँ लिनुपर्छ,’त्राओरेले सन् २०२३ मा एक ¥यालीमा भनेका थिए । उनको यो सन्देश साउथ अफ्रिकाको आर्थिक स्वतन्त्रता सेनानीहरू (इइएफ) जस्ता समूहहरूसँग गहिरो रूपमा गुन्जिएको छ, जसले औपनिवेशिक विरासत र आर्थिक असमानताविरुद्ध सङ्घर्ष गरिरहेको छ ।
पश्चिमविरोधी नीति र रुससँगको गठजोड
त्राओरेको नेतृत्वको सबैभन्दा उल्लेखनीय पक्ष उनको पश्चिमी साम्राज्यवाद विरोधी रवैया हो । सन् २०२३ मा उनले फ्रान्सेली सैनिकहरूलाई बुर्किना फासोबाट हटाए र रुससँग सैन्य सहयोगको सम्झौता गरे । सन् २०२५ मेमा मस्कोमा रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँगको भेटले उनको भूराजनीतिक प्रभावलाई थप बलियो बनायो । साउथ अफ्रिकाजस्ता देशहरूमा, जहाँ रुस र पश्चिमबीचको तनावलाई नजिकबाट हेरिन्छ ।
साउथ अफ्रिकाको सुरक्षा अध्ययन संस्थानका अनुसन्धाता एनोक ¥यान्डी ऐकिन्स भन्छन्, ‘त्राओरेको रुससँगको सम्बन्धले उनलाई साहेल क्षेत्रमा वैकल्पिक शक्तिको नेताको रूपमा स्थापित गरेको छ, तर यसले प्रजातान्त्रिक मूल्यहरूलाई जोखिममा पार्न सक्छ ।’
साउथ अफ्रिकामा प्रभाव
साउथ अफ्रिकामा त्राओरेको प्रत्यक्ष राजनीतिक उपस्थिति नभए पनि, उनको छवि सामाजिक सञ्जालमार्फत भाइरल भएको छ । डीपफेक भिडियोहरू र मिम्सले उनलाई ‘अफ्रिकाको चे ग्वेभारा’ को रूपमा चित्रण गरेका छन् । सन् २०२५ अप्रिलमा वागाडुगुमा भएको सोलिडारिटी ¥यालीमा साउथ अफ्रिकाका केही युवा कार्यकर्ताहरूले त्राओरेको समर्थनमा आवाज उठाए,जसले उनको क्षेत्रीय प्रभावलाई झल्काउँछ ।
आइएसएसकाा एक कार्यकर्ता थान्डो मखुबेलाले भने, ‘इब्राहिम त्राओरेले हामीलाई देखाएका छन् कि युवा नेतृत्वले साम्राज्यवादलाई चुनौती दिन सक्छ । उनको साहसले साउथ अफ्रिकाका युवाहरूलाई पनि प्रेरित गर्छ ।’
त्राओरेको नेतृत्व विवादमुक्त छैन । ह्युमन राइट्स वाचले सन् २०२५ मा उनको सरकारमाथि १०० भन्दा बढी नागरिकको हत्याको आरोप लगाएको छ । प्रजातान्त्रिक स्वतन्त्रता दबाउने र पत्रकारहरूलाई निशाना बनाएको आरोपले उनको छविलाई जटिल बनाएको छ । साउथ अफ्रिकाका विश्लेषकहरूले उनको अधिनायकवादी शैलीलाई प्रजातान्त्रिक साउथ अफ्रिकासँग तुलना गर्दै चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।
साथै, सामाजिक सञ्जालमा फैलिएका गलत सूचनाहरू, जस्तै त्राओरेले नाइजेरियामाथि आक्रमणको धम्की दिएको वा बुर्किना फासोको बाह्य ऋण तिरेको झुटा दाबीले उनको विश्वसनीयतामाथि प्रश्न उठाएको छ ।
भविष्यको सम्भावना
सन् २०२५ जनवरीमा घानाको राष्ट्रपति उद्घाटन समारोहमा त्राओरेले प्राप्त गरेको समर्थनले उनको अफ्रिकी नेताहरूमाझ बढ्दो लोकप्रियतालाई देखाउँछ । साहेल क्षेत्रमा सहेल राज्यहरूको गठबन्धन को नेतृत्व गर्दै उनले पश्चिमी प्रभावलाई चुनौती दिइरहेका छन् । साउथ अफ्रिकामा उनको वैचारिक प्रभावले युवाहरूलाई प्रेरित गरिरहेको छ, तर उनको अधिनायकवादी नीतिहरूले प्रजातान्त्रिक मूल्यहरूमा प्रश्न उठाएको छ ।
त्राओरेको उदयले अफ्रिकामा नयाँ पुस्ताको नेतृत्वको सम्भावनालाई उजागर गरेको छ, तर उनको सफलता बुर्किना फासोको सुरक्षा सङ्कट समाधान र प्रजातान्त्रिक सन्तुलन कायम राख्ने क्षमतामा निर्भर रहनेछ । साउथ अफ्रिकाका युवाहरूले उनलाई नजिकबाट हेरिरहेका छन् ।
